Bàn về bản quyền sở hữu trí tuệ công nghệ sản xuất gạch ống không nung

Bàn về quyền sở hữu trí tuệ công nghệ sản xuất gạch ống không nung

Chuyện về một cậu bé chuẩn bị thi tốt nghiệp lớp 12, như bao học sinh khác, cậu cũng đăng ký dự thi vào trường Đại học Luật. Ngay khi nộp hồ sơ đăng ký dự thi theo mẫu, đóng lệ phí dự thi đầy đủ, đại học Luật gửi cho cậu ta giấy báo dự thi – cơ sở để cậu ta được dự thi vào đại học Luật.

Câu chuyện sẽ chẳng có gì đáng nói nếu như cậu ta không loan báo với xã hội rằng “Tôi là luật sư!” và in rất nhiều danh thiếp hô hào với chỉ một cái giấy báo dự thi như thế để chứng minh cậu là luật sư với đầy đủ các quyền cao cả của mình...

Hỡi ôi, làm sao cậu ta là luật sư được khi bản thân cậu còn chưa thi tốt nghiệp phổ thông, chưa trải qua kỳ thi đại học gian khó và chưa nếm trải những năm tháng đời sinh viên đèn sách cực nhọc tốn bao công sức và tiền bạc của mẹ cha, với hàng loạt kỳ thi gắt gao để bước đến bục vinh quang được xã hội thừa nhận?

Sự ngộ nhận, thiếu hiểu biết – hay cố tình thiếu hiểu biết của một số đơn vị, cá nhân về vấn đề bản quyền sở hữu trí tuệ (nói chung) đang là câu chuyện phổ biến hiện nay tại Việt Nam. Nhiều đơn vị sau khi gửi hồ sơ đăng ký sở hữu trí tuệ, chấp hành đúng các thủ tục yêu cầu, nộp lệ phí sẽ được cấp văn bản “Chấp nhận đơn hợp lệ” đã vội vàng hô hào đao to búa lớn rằng họ được công nhận bản quyền. Cũng giống như câu chuyện về cậu bé đăng ký dự thi ở trên (chỉ khác chăng được ưu tiên "dự thi" hơn), họ đánh đồng “Chấp nhận đơn hợp lệ” là “Văn bằng bảo hộ”, coi đó như là “Bùa hộ mệnh” để tăng cường năng lực cạnh tranh kinh doanh đang có chiều hướng xấu đi của mình.

“Chấp nhận đơn hợp lệ” chỉ là bước ban đầu “sơ đẳng” trong thủ tục cấp “Văn bằng bảo hộ”. Từ “chấp nhận đơn hợp lệ” đến khi được cấp “Văn bằng bảo hộ” là cả một chặng đường quá dài. Chúng ta xem xét quy trình để được cấp văn bằng sở hữu trí tuệ như lưu đồ dưới đây:

Chấp nhận đơn hợp lệ cũng giống như thủ tục cấp giấy dự thi như câu chuyện ở trên. Nếu cậu học trò đó không dự thi đúng quy định thì giấy báo đó vứt sọt rác, cậu đi dự thi không đạt cũng bị loại, học hành bát nháo cũng bật bãi, thi tốt nghiệp không tốt thì hơn 4 năm đèn sách cũng công toi... Tóm lại là, “Chấp nhận đơn hợp lệ” chưa xác lập bất cứ quyền gì về bảo hộ sở hữu trí tuệ cả, ngoại trừ quyền được ưu tiên thẩm định nội dung trước khi có nhiều đơn vị cùng nộp!

Trở lại vấn đề công nghệ sản xuất gạch ống xi măng cốt liệu, chúng ta cùng phân tích!

Theo Điều 58, Luật Sở hữu trí tuệ quy định Điều kiện chung đối với sáng chế được bảo hộ như sau :

“Điều 58. Điều kiện chung đối với sáng chế được bảo hộ

1. Sáng chế được bảo hộ dưới hình thức cấp Bằng độc quyền sáng chế nếu đáp ứng các điều kiện sau đây:

a) Có tính mới;

b) Có trình độ sáng tạo;

c) Có khả năng áp dụng công nghiệp.

2. Sáng chế được bảo hộ dưới hình thức cấp Bằng độc quyền giải pháp hữu ích nếu không phải là hiểu biết thông thường và đáp ứng các điều kiện sau đây:

a) Có tính mới;

b) Có khả năng áp dụng công nghiệp.”

Tính mới của sáng chế “công nghệ sản xuất gạch ống không nung”:

Công nghệ sản xuất gạch xi măng cốt liệu hoặc gạch sử dụng phương pháp liên kết tự nhiên đã có hàng trăm năm nay. Từ những năm đầu thế kỷ 20, hàng loạt các công trình nghiên cứu về công nghệ sản xuất gạch ống không nung đã được công bố. Ngày nay chúng ta có thể dễ dàng tiếp cận các văn liệu này chỉ bằng một cái click chuột đơn giản. Công nghệ sản xuất gạch xi măng cốt liệu nói riêng, gạch ống không nung nói chung là quá cũ kỹ, không có gì là mới mẻ.

Quy trình sản xuất gạch ống (kể cả nung hay không nung) đều mang tính phổ biến rộng rãi theo công nghệ máy (đùn ép chân không, nén ép thủy lực rung hoặc tĩnh để định hình...) đã có hàng vài chục năm nay tại Việt Nam, chắc chắn sẽ chẳng có đơn vị nào được Nhà nước cấp văn bàng bảo hộ cả (dù họ có được chấp nhận đơn hợp lệ hay chưa).

“Sáng chế được coi là có tính mới nếu chưa bị bộc lộ công khai dưới hình thức sử dụng, mô tả bằng văn bản hoặc bất kỳ hình thức nào khác ở trong nước hoặc ở nước ngoài” (khoản 1 điều 60 Luật Sở hữu Trí tuệ). Với chỉ với 1 điều kiện tiên quyết này, khả năng để một đơn vị nào đó được cấp Văn bằng bảo hộ công nghệ sản xuất gạch ống không nung tại Việt Nam là điều chỉ có trong trí tưởng tượng!

Về mẫu mã viên gạch ống không nung

Sau nhiều năm sản xuất gạch đất sét nung lạc hậu với chỉ một mẫu gạch đặc có kích cỡ khác nhau tùy vùng miền, từ hàng chục năm về trước, công nghệ sản xuất gạch tuynel ra đời cùng các mẫu gạch rỗng nhằm tiết kiệm tài nguyên, chi phí cũng như phát triển các tính năng nhẹ, cách âm, cách nhiệt của gạch. Các mẫu gạch rỗng (gạch ống) hiện nay tại Việt Nam đã được phổ biến rộng rãi và đã được tiêu chuẩn hóa bằng các văn bản quy phạm (như TCVN 1450 -1986...) nên có thể khẳng định chắc chắn rằng các mẫu gạch rỗng tuynel hiện có trên thị trường không thể được bảo hộ cho bất cứ đơn vị/cá nhân nào.

Thêm vào đó, “Giải pháp chỉ mang đặc tính thẩm mỹ” thuộc đối tượng không được bảo hộ với danh nghĩa sáng chế (theo Khoản 1 Điều 59 Luật Sở hữu trí tuệ).

Như vậy, các mẫu gạch rỗng giống như các mẫu gạch tuynel hiện có trên thị trường Việt Nam hiện nay, dù được sản xuất dưới bất kỳ công nghệ nào đều không chịu sự ràng buộc của quy định bảo hộ sở hữu trí tuệ.

Tóm lại, đơn vị/cá nhân chỉ có Quyền sở hữu trí tuệ, Quyền sở hữu công nghiệp khi và chỉ khi họ được cấp Văn bằng bảo hộ. Tại Việt Nam hiện nay, chưa có bất kỳ tổ chức/cá nhân nào được cấp Văn bằng bảo hộ công nghệ, kiểu dáng gạch ống không nung (kể cả có nung). Những đơn vị/cá nhân nào chỉ bằng văn bản “chấp nhận đơn hợp lệ” đã tự cho mình là đơn vị “độc quyền sáng chế” là sự ngộ nhận thiếu căn cứ pháp lý và thực tiễn, là một trò cười không hơn không kém!

Các doanh nghiệp, nhà đầu tư, nhà cung cấp công nghệ, thiết bị sản xuất gạch ống không nung cần hết sức tỉnh táo không để bị lợi dụng về vấn đề sở hữu trí tuệ.

Đối với dây chuyền sản xuất gạch ống công nghệ thủy lực ép tĩnh song động, Fufan sở hữu đến 14 Bằng Sáng chế và Bằng chứng nhận Sở hữu Công nghiệp liên quan, được cấp từ 2008, nên khả năng khởi kiện yêu cầu một số đơn vị chế tạo máy ép tĩnh tại Trung Quốc và Việt Nam "nhái" kiểu dáng và sáng chế của Fufan đang được xem xét.

Công ty Cổ phần Đầu tư & Công nghệ Đức Thành cam kết đồng hành cùng các nhà đầu tư để thực hiện sản xuất gạch ống không nung với công nghệ, thiết bị chất lượng, phù hợp các quy định pháp lý hiện hành. Mọi ý kiến liên quan đến “bản quyền” như một số luận điệu thiếu căn cứ trên thị trường, Đức Thành cam kết sẽ đảm bảo đề khách hàng yên tâm sản xuất lâu dài!

Công ty Cổ phần Đầu tư & Công nghệ Đức Thành